Tez konusu belirleme, tez yazım sürecinde pek çoğumuzun zorluk yaşadığı bir aşamadır. Esasen bu aşamanın tez yazım sürecinin en zor aşaması olduğunu söylemek dahi mümkündür. Çünkü çoğu zaman ne yapacağınızı bilmek ve küçük adımlarla dahi olsa hedefinize doğru ilerlemek; ne yapacağınızı bilmemekten daha kolaydır. Bu durumu, “nereye gideceğini bilmeyen bir gemiye hiçbir rüzgâr yardım edemez” sözü özlü bir şekilde ifade etmektedir.
Ancak, tez konusu belirleme belirli noktalara dikkat edildiğinde sanıldığı kadar zor bir aşama değildir.
Şimdi gelelim bu noktaların neler olduğuna:
İlgi alanınız nedir? Yani siz okuduğunuz bölümde en çok hangi alan ve konulara ilgi duydunuz? Bunları bir kâğıdın en üstüne yazın.
Bu alan veya konulardan hangisi veya hangileri ile ilgili daha çok bilgi sahibisiniz? Bunları yuvarlak içine alın.
Bu konu ile ilgili bir çalışma yapmanın alanınıza bir katkı sağlayacağını düşünüyor musunuz? Yani, bu konu ile ilgili olarak yapılacak bir çalışma özgün, ilgi çekici, faydalı ve aynı zamanda popüler olacak mı? Bu özelliklere sahip olmayanın üzerini çizin.
Az çok belli ettiğiniz ve karar kıldığınız bu konuda yeteri kadar kaynak bulabilecek misiniz? Yani yeteri kadar kaynağa ulaşamayıp tıkanma yaşar mısınız?
Tez danışmanı olarak seçeceğiniz veya size atanacak olan hocanızın ilgi alanı seçtiğiniz alan veya konular ile uygun mu? Hocanız kabul eder mi, size yardımcı olabilir mi? Buna göre seçiminizi bir daha gözden geçirin.
Buraya kadar yaptıklarımızla tez konumuzun alanı veya konusu kabataslak olarak belli olmuş olmalı. Şimdi sıra geldi alan veya konuyu daraltmaya. Daraltma, tez konusunun belirlenmesinde çok önemli bir aşamadır. Çünkü tez konusunun genel olması çalışmanızı zorlaştıracaktır.
Daraltma için şu sorular faydalı olacaktır:
Hedef kitleniz nedir? Yani bunu hangi kurum, kuruluş, topluluk veya insanlar üzerinde yapmak istersiniz? Veya tarih, edebiyat gibi bir çalışma yapıyorsanız hedeflediğiniz dönem, kitap, akım vb. nedir?
Hedeflediğiniz kitle üzerinde daha önce bir çalışma yapılmış mı? Çalışma yapılmayan bir kitle var mı?
Çalışmanız belirli bir alan veya bölgede yapılabilir bir çalışma ise yapılmadığı alan veya bölgeler var mı? Buralarda siz yapabilir misiniz? Çalışma sahasının konum ve büyüklüğü size uygun mu?
Belli ettiğiniz konuyu yakın bir konu ile ilişkilendirebilir misiniz? Yani birinin diğeri üzerindeki etkisi gibi bir çalışma olabilir mi?
Çalışmanız hangi düzeyde bir çalışma olacak? Yani lisans, yüksek lisans veya doktora seviyesinden hangisinde yapılacak?
Çalışmanız hangi yöntem veya yöntemleri içerecek? Bunları bilgi, zaman ve maliyet açısından yapabilir misiniz?
Karar kıldığınız konuda yine karar kıldığınız yöntemlerin kullanılması ile tezinizin hazırlanması ne kadar zamanınızı alır? Size uygun mu?
Sonuç olarak, yukarıdaki sorulara göre konunun daraltılması mümkün olacaktır. Böylece hem çalışma daha yapılabilir olacak hem de hazırlayan zorlanmayacaktır. Ancak, daraltma yapmak isterken yapılamayacak ölçüde spesifik bir daraltmaya da gidilmemelidir.
Buraya kadar anlattıklarımızı sağlık branşı üzerinden örneklendirecek olursak; ilgi, bilgi sahibi olunan konu ve danışmanımızın uzmanlık alanı gibi kriterlerden sonra “iş tatmini” konusu belirlenmiş olsun.
Sonraki aşamada bu konunun daraltılması gerekecektir. Bunun için öğrenci kitle olarak kendine sağlık kurumlarını ve hemşireleri seçebilecektir. Bu konuda epey çalışma olduğunu gördükten sonra öğrencinin bu çalışma için yaşadığı şehir olan Trabzon’u seçmesi yerinde olacaktır. Ayrıca, konu içerisine bir etken eklemesi konuyu daha da daraltacaktır. Örneğin, memleketinde çalışan hemşirelerin iş tatmininin incelenmesi yeni konumuz olabilecektir. Sonuç olarak, sonraki kriterlerin de uygun olması durumunda tez konusu olarak ortaya çıkacak başlık şu olacaktır: Memleketinde Çalışıyor Olmanın Hemşirelerin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri (Trabzon Örneği).
Ayrıca, yukarıdaki bölümlerden başka tezin giriş kısmından önce özet, İngilizce özet (abstract), ön söz, ithaf, içindekiler, tablo ve şekil listesi, kısaltmalar gibi çeşitli sayfalar bulunur. Bunlardan başka tezin son bölümünde kaynaklardan sonraki kısma ekler ve özgeçmiş gibi çeşitli sayfalar eklenebilir.
Ayrıca, üzerinde en çok çalıştığımız ölçekler ve en çok çalıştığımız konular size tez konunuz hakkında bilgi verebilir.
Comentarios