Bundaki önceki yazılarımızda bir tezin hangi bölümlerden oluştuğu ve giriş bölümü üzerinde durmuştuk. Bu yazımızda ise tezin Kavramsal Çerçeve, Kuramsal Çerçeve, Temel Kavramlar veya Genel Bilgiler olarak adlandırılan ikinci bölümünün ne olduğu ve nasıl yazılması gerektiği üzerinde duracağız.
Bu bölüm farklı biçimlerde adlandırılsa da giriş bölümünden sonra gelen ikinci bölümü oluşturuyor ve bu bölümde, tezin konusunu oluşturan temel kavramlar, varsa kuramlar yani teorik bilgiler ve konu ile ilgili genel bilgiler bir sistematik oluşturularak sunuluyor. Ayrıca, konu ile ilgili olarak, daha önceden yapılmış olan çalışmalar da özet olarak veriliyor. Dolayısıyla bu bölüm, okuyucuya tezin konusu ile ilgili bilimsel alt yapıyı veren önemli bir bölüm. Bir önceki bölümde, yani giriş bölümünde okuyucuyu teze hazırladıktan sonra bu bölümde konu ile ilgili bilimsel alt yapıyı sunuyoruz.
Daha önce giriş bölümünün yazımında örnek olarak verdiğimiz bir konu vardı. Bu konuyla ilgili nasıl bir bölüm yazabiliriz? Bunun örneğini verelim. Konu başlığı olarak “Hipertansiyon Hastalarında Yaşam Kalitesinin Arttırılması için Hastalara Verilecek Bir Eğitim” başlığını belirlemiştik. Dolayısıyla bu konu ile ilgili olarak giriş bölümünden sonra şöyle bir bölüm oluşturabiliriz:
2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE / GENEL BİLGİLER
2.1. Hipertansiyon
2.1.1. Tanımı ve Sınıflandırılması
2.1.2. Tanısı
2.1.3. Yaygınlığı
2.1.4. Nedenleri
2.2. Yaşam Kalitesi
2.2.1. Tanımı
2.2.2. Ele Alan Kuramlar
2.2.3. Etkileyen Faktörler
2.2.4. Ölçülmesi
2.3. XXXXX Eğitimi
2.3.1. Tanımı
2.3.2. Teorik Arka Planı
2.3.3. Kullanıldığı Alanlar
2.3.4. Faydaları
2.4. Önceki Çalışmalar
2.4.1. Hipertansiyon Hastalarında Yaşam Kalitesine İlişkin Çalışmalar
2.4.2. XXXXX Eğitiminin Sağlık Alanında Kullanımına İlişkin Çalışmalar
Artık bundan sonra yapmamız gereken bu başlıkların altını yazmak. Bunun için ise kitap, makale, tez, kongre bildirisi, resmi rapor ve internet sayfası gibi farklı kaynaklarda araştırma yapmalı ve yazma işini yapmalıyız. Bu aşamada bizlere çokça gelen bir soruyu cevaplamak istiyorum. O da şu:
Bu bölümü yazarken, tamamen kafamızdan mı yazmalıyız?
Yoksa tamamen alıntı mı yapmalıyız?
Ya da nasıl bir yol izlemeliyiz?
Bu soruya çok net olarak şöyle cevap verebiliriz: Tez tamamen kafadan yazılmaz. Ancak tamamen alıntı da olmaz. Tez, temel bilgilerin bilimsel kaynaklara dayandırıldığı, gereken ölçüde alıntılara başvurulan, ancak bunun yanında çoğunlukla bu bilgilerin yazarın sentezi ve yorumları ile birlikte yazıldığı bir eserdir. Dolayısıyla bir tanım, herhangi bir somut bilgi, teorik arka plan gibi bir bilgiyi yazdığınızda bunun kaynağını mutlaka vermelisiniz. Örneğin hipertansiyon şu şekilde sınıflandırılır, şöyle tespit edilir, yaygınlık oranı şudur, nedenleri şunlardır gibi bilgiler verdiniz. Bu durumda şunu düşünmelisiniz:
Jüri size bu bilgiyi neye dayanarak yazdın? derse…
Bunu kendi bilginize dayandıramazsınız. Bir kaynağa atıf yapmalısınız. Yani şu bilim insanı, kaynak, rapor, istatistik vs. bunu belirtiyor demelisiniz. Yalnız buradan aldığınız bilgiyi de çok temel tanımlar dışında, o kaynakta belirtildiği şekilde aynen yazamazsınız. O bilgiyi okumalı, değerlendirmeli, özümsemeli ve kendi ifadelerinizle yazmalısınız. İşte bunu yaptığınızda siz kopyala yapıştır yapmamış, analiz ve sentez yaparak bir tez yazmış olursunuz. Tamamen alıntı yapma yolunu da izlememiş olursunuz.
anlaşılır bir paylaşımdı teşekkürler